Bệnh Viêm Cột Sống Dính Khớp Là Gì
Viêm cột sống dính khớp (VCSDK) là một bệnh có biểu hiện viêm mạn tính ở cột sống, khớp cùng chậu và nhiều khớp ( thường là các khớp ở chi dưới như khớp háng, gối và cổ chân 2 bên ). Bệnh thường gặp ở lứa tuổi thanh niên (90% dưới 30 tuổi) và gặp ở nam nhiều hơn nữ (tỷ lệ mắc bệnh của nam/nữ là 5/1).
>>> đọc thêm: Phụ Nữ Dễ Mắc Viêm Khớp Dạng Thấp / Bệnh Viêm Đa Khớp Dạng Thấp
Hiện nay, nguyên nhân của bệnh chưa rõ ràng nhưng người ta thấy có vai trò của yếu tố gen kết hợp với kháng nguyên hoà hợp tổ chức HLA- B27. Có 90- 95% các bệnh nhân có HLA- B27 dương tính (ở người bình thường, tỷ lệ này giao động từ 3- 18% tuỳ theo từng quần thể). ở người có HLA- B27 dương tính, nguy cơ mắc VCSDK tăng gấp 52 đến 89 lần so với người có HLA- B27 âm tính. Bệnh VCSDK hiện được xếp cùng nhóm với các bệnh viêm khớp phản ứng, bệnh vẩy nến, viêm loét đại tràng ( bệnh Crohn ). Đôi khi một bệnh nhân bị VCSDK cũng có thể biểu hiện một vài triệu chứng của các bệnh trên.
Triệu Chứng Lâm Sàng
– Toàn thân: bệnh nhân thường có mệt mỏi, sốt nhẹ, gầy sút cân
– Tại cột sống: Đau cột sống lưng – thắt lưng là triệu chứng thường xuất hiện đầu tiên ở khoảng 75% các bệnh nhân VCSDK. Đau âm ỉ, liên tục, đau tăng lên về đêm gần sáng, có thể tăng lên khi ho, hắt hơi. Kèm theo dấu hiệu co cứng cột sống lưng – thắt lưng vào buổi sáng sau khi bệnh nhân ngủ dậy. Bệnh nhân khó cúi, ngửa và xoay người. Khối cơ cạnh cột sống teo nhanh. Tổn thương cột sống ngực có thể làm bệnh nhân bị đau ngực và khó thở. Các tổn thương ở cột sống tiến triển ngày càng nặng lên, làm cột sống bị mất đường cong sinh lý. Cột sống cổ thường quá cong ưỡn về phía trước, cột sống ngực bị gù, cột sống thắt lưng thẳng, không còn cong ưỡn về phía trước.
– Khớp cùng chậu: bệnh nhân bị viêm ở vùng khớp cùng chậu. Triệu chứng này thường xuất hiện sớm nhất, trước cả triệu chứng tại cột sống. Bệnh nhân đau ở vùng mông, một bên hoặc hai bên. Đau tăng lên khi làm nghiệm pháp ép cánh chậu hoặc giãn cánh chậu.
– Biểu hiện ngoài khớp: viêm màng bồ đào cấp tính là một biểu hiện ngoài khớp hay gặp nhất ở các bệnh nhân VCSDK. Tỉ lệ này là 25- 30% theo thống kê của nước ngoài; song rất may mắn là bệnh nhân nước ta ít gặp biểu hiện này. Các tổn thương khác như viêm uai động mạch chủ, block nhĩ- thất, xơ phổi hai bên ít gặp.
– Xét nghiệm máu: tốc độ máu lắng tăng, protein- C phản ứng tăng, thiếu máu nhẹ do viêm mạn tính. Khác với bệnh viêm khớp dạng thấp, yếu tố dạng thấp (RF) âm tính.
– Xquang: tổn thương sớm nhất và đặc hiệu nhất là hình ảnh viêm khớp cùng chậu hai bên ( đây là triệu chứng nằm trong tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh ).
Hình Chup X-Quang Viêm Khớp Cùng Chậu Hai Bên
– Tại cột sống: các thân đốt sống có hình vuông. ở giai đoạn muộn, có hình ảnh “cầu xương” khiến cho cột sống có hình ảnh “cây tre” ( các đốt sống do có các “cầu xương” làm cho dính lại như thân cây tre ). Ngoài ra có thể thấy hình ảnh mất chất khoáng tại thân đốt sống.
Điều Trị
Các thuốc chống viêm giảm đau không steroid (CVKS) là thuốc điều trị chính trong bệnh VCSDK, có tác dụng giảm đau và ức chế quá trình viêm. Với thể khớp ngoại vi, thường kết hợp với với Salazopyrine. Trong một số trường hợp, Methotrexat uống với liều 7,5 mg/ tuần sẽ có hiệu quả khi bệnh nhân không đáp ứng với thuốc CVKS và Salazopyrine, đặc biệt khi bệnh nhân có viêm các khớp ở chi. Hiện nay, với một số thể bệnh VCSDK không đáp ứng với các liệu pháp trên, có thể dùng các thuốc kháng TNF gồm ( Etanercept, Infliximab, Remicade ). Do các thuốc này khá đắt nên ít được sử dụng tại ở Việt nam.
Trong VCSDK, phục hồi chức năng và hướng dẫn bệnh nhân tập luyện là phương pháp điều trị đơn giản nhưng quan trọng nhất, giúp bệnh nhân tránh được cứng khớp và biến dạng khớp, cột sống. Bơi là phương pháp tập luyện tốt nhất, có tác dụng tốt với tất cả tổn thương khớp và cột sống. bệnh nhân nên giữ cột sống luôn ở tư thế thẳng đứng và đi thẳng người. Tập các động tác của cột sống như cúi, ngửa, nghiêng, xoay người 1- 2 lần/ngày. Hướng dẫn bệnh nhân tập thở và hít thở sâu. Không hút thuốc lá. Không nên nằm đệm mà nằm trên giường cứng với gối mỏng.
