Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn Đoán Và Điều Trị Bệnh Gout Cấp Tính
Bệnh gout cấp là một dạng viêm khớp do sự tích tụ của lượng acid uric trong máu tại các khớp trong cơ thể. Bệnh được nhận biết với triệu chứng điển hình là sưng, đau tại vị trí viêm, một số trường hợp có nổi hạt tophi dưới da. Gout cấp tính là một bệnh lành tính, có thể điều trị nội khoa bằng thuốc, kết hợp với chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh. Tuy nhiên bệnh cũng tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng người bệnh có thể chủ động ngăn ngừa chúng.
Bệnh gout cấp là gì?
Bệnh gout cấp là một dạng viêm khớp, đến từ việc acid uric trong máu tăng bất thường, dẫn đến dư thừa. Khi nồng độ acid uric dư thừa, bởi nhiều nguyên nhân đến từ tác động bên ngoài, chúng sẽ tích tụ tại một vị trí khớp và gây viêm sưng cấp tính hoặc mạn tính tái phát. Vị trí thường gặp ở các trường hợp bệnh gout là khớp ngón chân cái.
Người bị bệnh gout cấp sẽ gặp phải những triệu chứng lâm sàng như đau cấp tính, nóng và đỏ quanh vị trí khớp viêm, ở một số trường hợp cũng có hiện tượng sinh nhiệt. Cơn đau do gút cấp tính gây ra và ảnh hưởng của chúng sẽ cản trở sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những cơn đau do gút xảy ra nhiều vào đêm khuya, có khả năng khiến người bệnh tỉnh dậy và khó để ngủ lại. Đồng thời với tình trạng viêm khớp là, giảm biên độ hoạt động, hạn chế tương đối chuyển động của người bệnh trong sinh hoạt thường ngày.
Bệnh có thể xảy ra với mọi đối tượng và nhóm tuổi, tuy nhiên theo thống kê, nam giới có tỷ lệ mắc bệnh nhiều hơn nữ và xảy ra nhiều hơn ở nhóm người thuộc độ tuổi trung niên. Phụ nữ sau mãn kinh cũng có khả năng bị gout cao hơn những lứa tuổi khác. Những triệu chứng lâm sàng này sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng nếu người bệnh không kịp thời điều trị gout đúng cách, cũng là nguyên do để bệnh tiến triển nặng hơn.
Bệnh gout cấp xảy ra do nồng độ acid uric trong máu, vì thế, người bệnh cần hạ thấp lượng acid uric và kiểm soát chúng trong quá trình điều trị để giảm thiểu các triệu chứng. Cần lưu ý rằng, hiện nay vẫn chưa có phương pháp nào có thể chữa hoàn toàn bệnh gout, do vậy người bệnh gout hoặc có bệnh sử gout cần cẩn trọng trong chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt hằng ngày để duy trì lượng acid uric ổn định, nâng cao sức khỏe tổng quan, hạn chế tối đa nguy cơ tái gout.
Triệu chứng gout cấp tính
Triệu chứng bệnh gout cấp tính điển hình là cơn đau và sưng ở vị trí khớp viêm. Những cơn đau gout cấp này thường xảy ra đột ngột vào ban đêm, cường độ đau cao và khiến người bệnh tỉnh giấc. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp thêm một số triệu chứng khác đi kèm với cơn đau gout.
Những triệu chứng phổ biến của bệnh gout cấp tính gồm:
+ Cơn đau nhức. Cơn đau nhức dữ dội, có thể đau ngay cả khi chỉ chạm nhẹ
+ Cứng khớp, giảm biên độ chuyển động
+ Sưng tấy và nóng đỏ vùng quanh khớp viêm
Những ảnh hưởng do các triệu chứng này khá nghiêm trọng vì chúng không chỉ cản trở vận động hàng ngày của người bệnh mà còn khiến cho người bệnh mất ngủ, từ đó làm suy nhược cơ thể, sức khỏe tâm thần cũng suy giảm đáng kể. Chính vì vậy, người bệnh cần thăm khám với bác sĩ để được điều trị kịp thời bệnh gout cấp ngay khi các triệu chứng xuất hiện để hạn chế việc sức khỏe bị ảnh hưởng bởi cơn đau gout.
Nguyên nhân gây cơn gút cấp
Nguyên nhân gây bệnh gout cấp đến từ sự tăng cao bất thường của nồng độ acid uric trong máu. Lượng acid uric dư thừa này sẽ tích tụ lại quanh các khớp, từ đó gây viêm khớp gout.
Acid uric được sản xuất tự nhiên bên trong cơ thể người, cùng với đó, acid uric cũng được tạo thành từ những thực phẩm giàu purin như các loại thịt đỏ, các loại đậu,…
Thận là cơ quan chịu trách nhiệm lọc acid uric ra khỏi máu và đào thải chúng ra khỏi cơ thể người. Khi cơ thể người chứa một lượng acid uric quá cao, dẫn đến thận không đủ công suất để lọc được hết acid uric nhanh chóng, các tinh thể còn sót lại sẽ lắng đọng vào trong các khớp xương, gây nên các cơn đau và sưng tấy đột ngột.
Yếu tố nguy cơ gây bệnh gout cấp
Yếu tố nguy cơ gây bệnh gout cấp gồm những thói quen dễ khiến acid uric trong máu tăng.
Acid uric được sản xuất từ purin, một chất có mặt trong đa dạng các nhóm thực phẩm mà chúng ta ăn thường ngày, đặc biệt là các loại thịt đỏ, các loại hạt và rượu bia. Một chế độ dinh dưỡng dư thừa purin sẽ khiến bạn tăng cao nguy cơ bị gout, tương tự như việc lạm dụng rượu bia.
Ngoài ra, một yếu tố nguy cơ khách quan dẫn đến bệnh gout cấp là di truyền từ gia đình. Người có người thân trong gia đình từng bị gout hoặc các bệnh lý đến cơ xương khớp sẽ dễ mắc gout cấp hơn người bình thường khác.
Những yếu tố nguy cơ gây bệnh gout mà bạn nên lưu ý:
- Ăn quá nhiều, không kiểm soát các thực phẩm giàu purin
- Người có người thân từng mắc bệnh gout
- Sử dụng một số loại thuốc không kê toa, sai liều lượng như thuốc lợi tiểu, aspirin liều thấp…
- Người có chế độ dinh dưỡng kém khoa học như sử dụng nhiều thực phẩm đã qua chế biến, thực phẩm có hàm lượng fructose cao, lạm dụng rượu bia
- Người thừa cân, béo phì
- Người bị rối loạn chuyển hóa
- Người bị bệnh thận mạn tính
- Người bị huyết áp cao
Biến chứng có thể gặp phải
1. Bệnh thận mạn tính
Bệnh thận mạn tính là một trong những biến chứng mà người bệnh gout cấp tính cần lưu ý và phòng ngừa ngay từ đầu. Vì sự hình thành bệnh gout có liên quan đến khả năng lọc của thận, việc acid uric không được lọc hết, tồn đọng bên trong cơ thể người trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ bị sỏi thận. Thống kê cho thấy, tỷ lệ người bị gout biến chứng thành sỏi thận là 20%.
Sỏi thận do muối urat gây nên có thể làm tổn thương đến thận, gây viêm nhiễm, thậm chí để lại sẹo. Từ đó, biến chứng mắc bệnh thận mạn của bệnh nhân gout cũng sẽ tăng cao.
2. Tăng huyết áp
Nồng độ acid uric có mối liên hệ với huyết áp, vì vậy khi nồng độ của acid uric tăng cũng sẽ ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp. Cụ thể, việc acid uric trong máu cao sẽ khiến áp suất và lưu lượng của máu thay đổi, từ đó gây ra huyết áp cao cho người bệnh gout cấp.
3. Tiểu đường
Tiểu đường, còn gọi là đái tháo đường là một cảnh báo lớn cho những bệnh nhân bị gout cấp. Các bác sĩ đã chỉ ra rằng đái tháo đường có mối liên hệ khá chặt chẽ, do vậy bệnh gout có thể làm gia tăng nguy cơ bị đái tháo đường.
Để phòng ngừa biến chứng đái tháo đường, người bệnh cần điều trị gout cấp tính ngay khi phát hiện. Đồng thời, tối ưu quá trình điều trị bệnh bằng cách kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế sử dụng các thực phẩm có nguy cơ làm lượng đường trong máu tăng cao, thường xuyên. Việc này không chỉ giúp người bệnh hạn chế nguy cơ gặp biến chứng đái tháo đường mà còn phòng tránh trường hợp bệnh gout tái phát sau này.
4. Tăng lipid máu
Gout là do hàm lượng acid uric cao khiến các tinh thể urat lắng đọng tại các khớp và gây ra viêm sưng gout. Sự tăng cao bất thường của acid uric có thể gây ra rối loạn lipid máu, trong đó có tăng lipid máu.
5. Bệnh tim mạch
Gout cấp tính không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra các bệnh về tim mạch nhưng thống kê từ các ca bệnh cho thấy, người bị gout có nguy cơ đau tim và đột quỵ cao gấp đôi so với người không bị gout.
Đặc biệt, nếu gout xảy ra ở người cao tuổi, sức đề kháng yếu hoặc người có bệnh sử tim mạch sẽ dễ gặp rủi ro tử vong do suy tim.
6. Suy gan
Suy gan có thể phát triển từ gout, tương tự như các bệnh lý về thận và tim mạch. Sự thay đổi hàm lượng acid uric trong máu sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng của một số bộ phận, bao gồm gan.
Những ảnh hưởng mà gout gây ra cho những cơ quan khác đều là những tác động xấu, không nên kéo dài vì sẽ khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng và phức tạp hơn.
Phương pháp chẩn đoán
Phương pháp chẩn đoán gout cấp được chẩn đoán thông qua kết quả xét nghiệm gout hoặc chẩn đoán hình ảnh. Tùy vào tình trạng cơn đau gout của người bệnh và các triệu chứng lâm sàng mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chẩn đoán phù hợp.
Bước đầu tiên trong quy trình chẩn đoán, bác sĩ cần phải khám tổng quát cho người bệnh. Bước này gồm đánh giá sức khỏe tổng quan, thăm khám các triệu chứng lâm sàng. Điều này để các bác sĩ có thể loại trừ các nguyên nhân gây đau khớp khác như các loại viêm khớp khác, nhiễm trùng, chấn thương,…
Bệnh gout cấp được ưu tiên chẩn đoán bằng xét nghiệm dịch khớp. Ở phương pháp này, bác sĩ sẽ rút chất nhờn tại vị trí khớp bị đau của người bệnh và tiến hành kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm tinh thể acid uric.
Ngoài ra, một số phương pháp chẩn đoán bệnh gout cấp tính còn bao gồm:
+ Xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ acid uric trong máu, các chỉ số viêm cấp tính như máu lắng, CRP.
+ Các hoạt động xét nghiệm chẩn đoán bằng hình ảnh như chụp x-quang, chụp CT cắt lớp hoặc siêu âm. Mục đích của xét nghiệm hình ảnh là để giúp bác sĩ có thể hình dung vị trí và tình trạng tinh thể acid uric trong khớp
Bệnh gút cấp có chữa được không?
Bệnh gout rất khó để điều trị dứt điểm nhưng người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được bệnh và ngăn chặn tối đa cơn đau gout tái phát bằng cách thực hiện theo đúng phác đồ điều trị.
Gout là một dạng bệnh lý gây ra sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, vì vậy bệnh hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Nhưng người bệnh cũng không cần phải lo lắng vì bệnh có thể kiểm soát tình trạng bệnh và hạn chế tối đa các đợt gout bùng phát bằng cách duy trì lượng acid uric trong cơ thể ở nồng độ cho phép. Việc này đòi hỏi người bệnh có ý thức trong việc giữ lối sống lành mạnh và có một chế độ dinh dưỡng khoa học để duy trì lượng acid uric thích hợp.
Phương pháp điều trị cơn gout cấp tính
Bệnh gout cấp tính được điều trị bằng cách tập trung vào việc chấm dứt cơn gout cấp tính bùng phát, đồng thời ngăn ngừa sự lắng đọng của tinh thể urat từ acid uric dư thừa. Ở một số trường hợp, người bệnh cũng cần phải kết hợp điều trị cao huyết áp, tăng lipid máu, béo phì để quá trình điều trị bệnh được diễn ra tối ưu nhất.
Cụ thể, bệnh gout cấp tính được điều trị nội khoa bằng đường uống là chủ yếu. Phác đồ này được kê toa dựa trên triệu chứng lâm sàng của từng người bệnh, nhằm giảm thiểu dần các triệu chứng và cơn đau gout cho người bệnh.
Bên cạnh đó, điều quan trọng nhất trong quá trình điều trị cơn gout cấp tính và duy trì lượng acid uric trong máu là chế độ ăn uống khoa học và lối sống lành mạnh.
Những phương pháp điều trị bệnh gout cấp tính thường được áp dụng là:
+ Sử dụng thuốc chống viêm (không steroid hoặc steroid).
+ Sử dụng Colchicin
+ Chườm lạnh khớp đau
+ Giảm hoặc ngừng uống đồ uống có cồn, rượu bia
+ Ăn theo chế độ dinh dưỡng phù hợp, kiểm soát lượng purin nạp vào trong cơ thể để giảm thiểu sự tăng cao acid uric từ purin trong thực phẩm
Phòng ngừa bệnh gout cấp tính
Phòng ngừa bệnh gout cấp tính cần giảm thiểu tinh thể urat trong cơ thể bằng cách duy trì nồng độ acid uric ở mức thích hợp.
Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc phòng ngừa bệnh gout. Tiếp theo là lối sống lành mạnh. Một nền sức khỏe tốt được xây dựng bởi thói quen sinh hoạt khoa học, thực phẩm ăn uống có chọn lọc là một biện pháp hiệu quả nhất để kiểm soát nồng độ acid uric, ngăn ngừa tình trạng lắng đọng tinh thể urat và phòng tránh gout.
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc không kê toa cũng cần được hạn chế hết mức có thể. Bạn cần tham vấn ý kiến dược sĩ hoặc sử dụng thuốc theo liều lượng chỉ định từ bác sĩ cho bất cứ bệnh lý nào bởi vì có một số loại thuốc làm tăng acid uric trong máu như các loại thuốc lợi tiểu.
Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lối sống việc sử dụng các thuốc hạ acid uric theo chỉ định của bác sĩ là điều quan trọng. Bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ vì chế độ dùng thuốc hạ acid uric là lâu dài.
Các phương pháp giúp phòng ngừa bệnh gout mà bạn có thể tham khảo là:
- Hạn chế đồ uống có cồn hoặc rượu bia
- Ăn có kiểm soát các loại thực phẩm giàu purin như động vật có vỏ, thịt đỏ, nội tạng động vật
- Duy trì cân nặng ở mức độ lý tưởng
- Hạn chế hút thuốc
- Tập thể dục đều đặn, tăng cường vận động trong ngày
- Uống đủ nước
- Luôn đi khám với bác sĩ hoặc tham vấn ý kiến dược sĩ khi cần uống thuốc cho bất cứ bệnh gì
Kiểm soát tình trạng bệnh
Cách chăm sóc và kiểm soát tình trạng bệnh gout cấp tính cũng tương tự như phương pháp ngăn ngừa bệnh gout, đó là tập trung vào chế độ dinh dưỡng và lối sống khỏe mạnh.
Bệnh gout cũng thường liên quan đến các bệnh lý về thận, tim mạch và huyết áp cao, vì thế, một lối sống khỏe mạnh, xây dựng và duy trì sức khỏe tổng thể ở tình trạng ổn định sẽ giúp người bệnh không chỉ kiểm soát được các cơn gout cấp tính mà còn giảm thiểu tối đa rủi ro gặp biến chứng về những bệnh lý khác.
Cuối cùng, người bệnh gout cần chủ động theo dõi tình hình sức khỏe của bản thân, bao gồm đi khám tổng quát định kỳ 2 lần/năm và đi khám với bác sĩ chuyên môn nếu có bất cứ triệu chứng nào, nghi ngờ là ảnh hưởng cho bệnh gout.
